Keuzehulp filters in natuurfotografie

Er zijn verschillende filters in de natuurfotografie verkrijgbaar. En er zijn veel verschillende merken, verschillende kwaliteiten en mate van gebruiksgemak. In de ‘Keuzehulp filters in natuurfotografie’ leggen wij je uit welke soorten filters je kunt gebruiken en hoe je bepaalt welk systeem je nodig hebt. We helpen je concreet op weg met een stappenplan.

Waarvoor gebruik je camera filters

Filters in natuurfotografie gebruik je om verschillende redenen. Er zijn verschillende soorten filters en ze hebben allemaal hun eigen functie. We zetten ze kort op een rijtje. Je gebruikt filters:

• Om je objectieven te beschermen
• Om belichtingsproblemen op te lossen
• Voor creatieve doeleinden

Objectief beschermen

Je gebruikt filters in natuurfotografie om je objectieven te beschermen. Objectieven zijn meestal prijzig. Je wilt het glas, het frontelement, beschermen. Dat doe je het best met een zogenaamd clearfilter. Een clearfilter is een filter zonder coating. Het is puur ter bescherming van je objectieven.

Problemen oplossen met filters

Bij het fotograferen met filters denken we vaak aan natuurfotografie met lange sluitertijden en creatieve foto’s. Maar filters kunnen meer dan dat. Ze lossen een aantal belangrijke belichtingsproblemen voor je op.  

Polarisatiefilter

Met een polarisatiefilter verminder je schitteringen op bijvoorbeeld water. Vaak is de schittering 1 van de lichtste delen in je foto. Door met een polarisatiefilter te werken verminder je dus niet alleen de schittering, maar maak je daardoor het lichtste deel iets donkerder. Je hebt minder snel last van uitgebeten hooglichten.

Ook is het filter geschikt om kleuren iets meer verzadigd weer te geven. Dit helpt je niet alleen als je reflecties op het water fotografeert, maar bijvoorbeeld ook als je in een regenachtig bos, of zelfs in de zomer droog gras fotografeert. Tijdens het fotograferen werken we vrijwel altijd met een polarisatiefilter.

Je kunt een polarisatiefilter goed gebruiken in macrofotografie, landschapsfotografie en kustfotografie. Hieronder zie je het effect van een polarisatiefilter. In de linker foto is geen polarisatiefilter gebruikt, in de rechter foto het landscape polarisatiefilter van Nisi.

Wil je meer weten over het fotograferen met een polarisatiefilter. We schreven eerder een artikel over het ‘Fotograferen van reflecties‘.

Grijs verloopfilter

Het grijs verloopfilter helpt je om het contrast te beperken. Vaak is de lucht lichter dan de voorgrond. Als je dan uitgebeten hooglichten in de lucht wilt voorkomen én meer details in de donkere delen van de foto wilt zien, zul je belichtingscompensatie toepassen. Je voorgrond wordt dan nog donkerder en bevat minder details. Met het grijs verloopfilter verklein je het contrast en leg je meer details in je foto’s vast. Het grijs verloopfilter kun je perfect gebruiken in landschapsfotografie en kustfotografie.

In het voorbeeld hieronder zie je wat een grijs verloopfilter voor je kan doen. De linker foto is met een grijs verloopfilter gemaakt. De rechter foto zonder. Je denkt wellicht dat je de lucht donkerder maakt als je met een grijsverloop filter werkt. In de praktijk zie je juist dat de voorgrond veel lichter wordt. Daarin zitten nu veel meer details die je kunt bewerken, zonder dat de kwaliteit van je foto afneemt. Ook zal het de foto die je met het grijs verloopfilter maakt dichter bij het gewenste eindresultaat liggen.

Grijsverloopfilters zijn in verschillende sterktes verkrijgbaar.

Reverse grad filter

In bijzondere situaties gebruik je een reverse grad filter. Dit filter gebruik je als je tegen het licht in fotografeert en de zon vlak boven de horizon staat. Lees hier meer over het reverse grad filter.

Meer informatie over hoe de belichting in de camera werkt, ontdek je in ‘Fotograferen is een Kunst’.

Creatief fotograferen doe je met een grijsfilter

Het grijsfilter, ook wel ND-filter genoemd, verlengt de sluitertijd. Dit filter is donker en houdt licht tegen. Om de foto correct te belichten zorg je ervoor dat de sluitertijd langer wordt. Afhankelijk van de hoeveelheid licht, je compositie en sterkte van het grijsfilter verleng je de sluitertijd en leg je beweging vast.

Grijsfilters zijn in verschillende sterktes verkrijgbaar.

Hieronder zie je een voorbeeld van een foto met die met een lange sluitertijd is gemaakt. Hiervoor is een 10 stops grijsfilter gebruikt. Het voordeel in deze foto is dat de rommelige voorgrond wordt gecamoufleerd door heen en weer bewegende golven. Dat brengt rust in de foto terwijl er toch dynamiek behouden blijft.

Systeem is afhankelijk van wat je wilt en je objectieven

Je hebt net gelezen welke filters in natuurfotografie je kunnen helpen bij het fotograferen. We maken de overstap naar de verschillende filtersystemen.

Je hebt grofweg twee soorten filtersystemen. Het ene systeem werkt met ronde filters. Het andere systeem met vierkante en rechthoekige filters, waarvoor je een filterhouder nodig hebt.

Rond systeem, zonder filterhouder

In een systeem met ronde filters werk je zonder filterhouder. Je plaatst de filters door middel van schroefdraad rechtstreeks op het objectief en eventueel plaats je enkele filters direct op elkaar. Je hebt voor dit systeem geen filterhouder nodig.

Hierboven zie je een voorbeeld van een NiSi filter dat twee functies combineert: het is een polarisatiefilter en grijsfilter in 1. Het vermindert de reflecties, verzadigt de kleuren iets meer en verlengt de sluitertijd. In dit geval met 6 stops.

Voordelen

Een systeem met ronde filters is goedkoper dan het systeem met een filterhouder. Je kunt deze filters gemakkelijk meenemen. Ze nemen niet veel plaats in en wegen niet veel.

Aan de kwaliteit van deze filters hoef je niet te twijfelen. In ieder geval zijn de ronde filters van NiSi net zo goed als de andere filters van NiSi die in de filterhouder passen. Je werkt met topkwaliteit.

Nadelen

Er zitten 3 grote nadelen aan het ronde systeem:

• Je kunt er geen grijs verloopfilter op plaatsen. Dat betekent dat je het grote contrast tussen lucht en voorgrond niet kunt compenseren.
• Het andere nadeel is dat het polarisatiefilter kan draaien omdat het uit 2 delen bestaat. Plaats je daar een variabel grijsfilter op, dan is het gemak volledig zoek. Want hoe ga je zonder gedoe de ronde filters netjes afstellen?
• Kies je voor een gecombineerd filter (polarisatie en grijsfilter in 1), dan heb je maar 1 manier om je polarisatiefilter af te stellen.
• De filters zijn enkel te gebruiken op objectieven met dezelfde diameter.

Wanneer kies je voor het ronde systeem

Je kiest voor ronde filters in natuurfotografie als je:

• Weinig wilt meenemen
• Weinig met filters zult fotograferen
• Het niet vervelend vindt dat je de lichte lucht niet kunt compenseren
• Zonder filterhouder wil werken
• Budget beperkt is

Systeem met filterhouder

Dit is het meest flexibele systeem en heeft enkele grote voordelen. Je kunt je belichtingsproblemen oplossen én je creatieve ideeën makkelijk combineren. Bij veel merken kun je behalve een polarisatiefilter nog 3 andere filters plaatsen. Dat is meer dan genoeg. Dit systeem gebruik je vooral als je vaak met filters zult fotograferen en je serieus wilt toeleggen op landschapsfotografie.

Voorbeeld van de NiSi 100mm filterhouder.

Voordelen

Het positioneren van de filters is heel flexibel en met een klein beetje oefening ook heel gemakkelijk. Filters van verschillende merken passen in 1 filterhouder, zolang ze maar 100mm breed en 2mm dik zijn.

Nadelen

Er zitten twee nadelen aan dit systeem:

• Je zult meer meenemen, want je hebt een filterhouder nodig en de filters zijn groter.
• Wat prijs betreft betaal je meer dan voor een rond systeem. Dat komt omdat je nu eenmaal meer materiaal koopt.

Wanneer kies je voor het systeem met filterhouder

Je kiest voor een systeem met filterhouder als je:

• Fotograferen met filters in natuurfotografie erg leuk vindt om te doen
• De filters op verschillende objectieven met verschillende diameters wilt gebruiken
• Het niet erg vindt om wat meer mee te nemen
• Alle belichtingsproblemen wil oplossen
• Flexibiliteit erg belangrijk vindt
• Verschillende soorten filters wilt plaatsen

Let op, diverse afmetingen

Let even op. Er zijn verschillende systemen met filterhouder te bestellen. Het gaat dan vooral om de breedtemaat van de filters. Wij hebben filtersystemen met een breedte van 75mm, 100mm, 150mm en zelfs 180mm. Het 100mm systeem is het meest flexibele en uitgebreide.

Afhankelijk van de maximale diameter van je objectieven bepaal je welk systeem je nodig hebt. Het NiSi M75 systeem is geschikt voor objectieven met een diameter van 40.5 tot en met 67mm.

Het NiSi 100mm systeem is geschikt voor objectieven met een diameter van 49 tot en met 82mm. Het 150mm systeem is specifiek ontwikkeld voor bepaalde types groothoek objectieven. En het 180mm systeem isbedoeld voor specifieke objectieven. Als je hierover vragen hebt of wilt bestellen, neem dan contact met ons op.

stappenplan om het juiste camera filtersysteem te kiezen

Dat was veel informatie. Je kon lezen welke soorten filters er zijn, welke problemen ze voor je oplossen en dat er verschillende systemen zijn.

We helpen je verder. Je hebt veel informatie gekregen maar wat bepaalt nu je keuze? Wat heb je nodig? Beantwoord de volgende vragen en je komt vanzelf tot een overzicht van welk systeem het beste bij je past.

Fotografeer je maar af en toe met filters en wil je de filters eenvoudig kunnen meenemen?

Als je deze vraag met ‘ja’ kunt beantwoorden, kies je voor ronde filters. Je kunt kiezen uit losse filters maar ook voor een complete kit.

Wil je alle belichtingsproblemen met reflecties en contrast kunnen oplossen?

Als je deze vraag met ‘ja’ kunt beantwoorden overweeg dan toch nog even of een systeem met filterhouder niet beter voor je is. Je zult namelijk met een grijsverloopfilter moeten werken en dat kan niet in combinatie met een rond filter.

Wil je maximale flexibiliteit en alle belichtingsproblemen tijdens het fotograferen oplossen? En ben je van plan om vaker met filters te fotograferen?

Als je deze vragen met ‘ja’ kunt beantwoorden, kies je het beste voor een systeem met filterhouder.

Afhankelijk van de diameter van je grootste objectief bepaal je voor welk systeem je gaat. En met systeem bedoelen we of je voor 75mm, 100mm, 150mm of 180mm kiest. Het meest gangbare systeem is het 100mm systeem.

Enkele samengestelde camera filter sets

Om het je nog makkelijker te maken zijn er een aantal complete kits. Samen met de importeur van NiSi stelden we enkele ‘Betere Landschapsfoto filter kits’ voor je samen.

Natuurlijk kun je losse filters bestellen.

NiSi ambassadeur en dealer

Vanaf 2010 werken we met filters. Sinds toen hebben we zelf met 3 verschillende merken gewerkt. We fotograferen bijna altijd met filters omdat ons dat enorm helpt in de natuurfotografie, op zowel technisch als creatief gebied. We kiezen altijd voor kwalitatief goed materiaal. Dat geldt niet alleen voor de filters maar ook toebehoren zoals filterhouder en dergelijke. Sinds 2019 zijn we ambassadeur en dealer van NiSi. Dat zijn we omdat we écht in de kwaliteit van NiSi geloven. Dit artikel bevat ons persoonlijke advies.

Wil je nog meer weten?

Lees dan het artikel ‘De belangrijkste filters voor landschapsfotografie’. Hierin leggen we je uit wat je allemaal nodig hebt. Dit is vooral handig als je losse filters wilt bestellen.

We schreven nog veel meer over NiSi

• Review NiSi filterhouder
• Review NiSi filters
• Review NiSi polarisatiefilter
• Review NiSi reverse grad filter
• Review NiSi Natural Night filter
• Welk NiSi filtersysteem is geschikt voor mij
• Keuzehulp M75 systeem
• Keuzehulp 100mm systeem
• Keuzehulp 150mm systeem
• Keuzehulp NiSi grijsfilter
• Keuzehulp NiSi grijs verloopfilter
• Keuzehulp filters voor natuurfotografie
• Review NiSi Enhanced ND-Vario 1.5-5 stops filter
• Review NiSi Enhanced ND-Vario 5-9 stops filter
• Review NiSi close up lens kit
• Review NiSi macro rail

Eerst de NiSi filters proberen?

Dat kan. Onze workshops zijn praktisch opgezet en we werken met maximaal 10 deelnemers. Er zijn dus maximaal 5 deelnemers per fotograaf. We kunnen fotografen met meer én minder ervaring in dezelfde workshop ontvangen. Heb je nog geen of weinig ervaring in het fotograferen met filters? Kies dan voor ‘Kustfotografie met lange sluitertijden’.

Heb je al meer ervaring in het fotograferen met filters? Kies dan voor de Masterclass.

OVER BETERE LANDSCHAPSFOTO

Wij zijn Frank en Yvonne en samen zijn wij Betere Landschapsfoto. Vol passie en enthousiasme begeleiden we beginnende tot gevorderde fotografen bij alles wat je kunt ontdekken over macrofotografie, landschapsfotografie of kustfotografie. We organiseren een breed scala aan workshops, cursussen, coachingstrajecten en inspirerende lezingen.

Alle grote en kleine landschappen hebben een grote aantrekkingskracht op ons. Met de juiste techniek gaan we op zoek mooie plekken om sfeervolle beelden vast te leggen. En dat delen we graag met andere fotografen. Om ze verder te helpen in hun fotografie. Zien dat andere fotografen zich ontwikkelen met onze hulp, daar krijgen wij energie van!

Betere Landschapsfoto is officieel dealer van Leofoto, NiSi, Lensbaby, Kenko en Think Tank.

Heb je nog vragen over dit artikel? Stel ze in de reacties zodat we je kunnen helpen.

Heb je nog vragen over onze workshops? Stel ze via deze pagina. Of download hier ons gratis e-book “Betere foto’s in 9 simpele stappen“.