Kustfotografie lijkt veel op landschapsfotografie. Of toch niet? Als je weet wat je doet maak, je supermooie foto’s. Ben je niet voorbereid dan loop je wellicht een risico voor jezelf en zijn je foto’s meer lucky shots. We geven je 7 tips zodat je grip krijgt op natuurfotografie aan de kust.
Kustfotografie lijkt wat ons betreft niet op landschapsfotografie. Er komen veel meer aspecten bij kijken dan je denkt. De foto’s die je aan de kust maakt zijn minder statisch en veel dynamischer.
Die dynamiek brengt een aantal extra uitdagingen met zich mee. Als je grip krijgt op die uitdagingen, zullen de foto’s die je aan de kust maakt beter en mooier worden. Ga je de uitdaging niet aan – en dat mag – dan blijft het zoals het is. We geven je 7 praktische tips. Pas ze maar eens toe. En vooral: oefen ermee. Je zult merken dat je op je eigen manier invulling gaat geven aan de manier waarop je de omstandigheden aan de kust vastlegt.
natuurfotografie en veiligheid
We beginnen met een stukje veiligheid. Let altijd op je omgeving en neem geen onnodige risico’s. Op de Nederlandse zandstranden valt het allemaal wel mee. Maar ga je iets verder van huis, dan wordt het al anders. Stenen kunnen glad zijn en het getij speelt een belangrijkere rol. We willen niet dat er iets ergs gebeurt. Maar ok, let gewoon op en geniet vooral van de natuurfotografie.
Tip 1: Let op het getij
Nog beter: Ken het getij. Start niet met fotograferen voordat je weet wat het water doet. Komt het op? Of gaat het water af? Het is gewoon een must om te weten. Het gaat om je eigen veiligheid. En natuurlijk ook om de creatieve mogelijkheden.
Ken het getij en blijf veilig
Grenzen verleggen om een geweldige foto te maken is iets wat natuurfotografen wel eens willen doen. Dat kan risico’s met zich meebrengen. Soms is het verleggen van grenzen nodig om een geweldig beeld te kunnen vastleggen. Maar wij doen dat niet zonder ons bewust te zijn van de gevolgen en gevaren.
Op een strand dat je niet zo goed kent en waar veel stenen liggen weet je beter waar je aan toe bent. Het geweld van de zee is geen grap.
Het kennen van het tij elimineert niet alle risico’s. Maar je bent wel veel beter voorbereid. Je weet wat je kunt verwachten en wordt minder snel verrast door een snel opkomend getij. In Nederland kan het verschil tussen hoog en laag water meer dan 4 meter bedragen.
Fotografen praten vaak over grotere getijdeverschillen in bijvoorbeeld Frankrijk of Engeland. Zeer zeker, die verschillen kunnen er groter zijn. Een groot verschil is één ding. Het wordt echter een risico als je weet dat het water met meer dan twee meter per uur kan opkomen. Dan kun je maar beter voorbereid zijn, toch? Bekijk daarom ter plaatse – voordat je start met fotograferen – hoe je veilig weg kunt komen.
Ken het getij, dan weet je wat je kunt fotograferen
Als je weet hoe je het voor jezelf veilig kunt houden, ga je lekker fotograferen. En ook nu is het nodig om te weten wat het getij doet. Om creatieve foto’s aan de kust te maken is toch een stukje voorbereiding nodig.
We geven je een voorbeeld. Met hoog water kan het voor komen dat een strand volledig onder water ligt. Je kunt dan niet eens op het strand komen. Daarvoor hoef je niet eens naar het buitenland. In Nederland komt het ook voor.
Of als de waterstand ‘niet goed’ is, ligt net die ene palenrij of stenen onder water. Bij lagere waterstanden bieden de meeste stranden je meer mogelijkheden. Denk aan plassen die blijven staan, ze zorgen voor mooie reflecties. Ook zijn de palenrijen en stenen zichtbaar. Dat maakt een locatie veel fotogenieker.
Het opzoeken van het getij, gecombineerd met de weersverwachting en bijvoorbeeld de positie waar de zon opkomt of onder gaat, zorgt ervoor dat je goed bent voorbereid. Je brengt jezelf daarmee eerder in de positie dat je foto’s maakt zoals je ze graag wilt maken.
Tip 2: Ga naar het water toe. Daar gebeurt het
Je kent het belang van composities in natuurfotografie. Het is samen met de sfeer het belangrijkste element in je fotografie. Met een sterke voorgrond leidt je de kijker je foto in. Voor kustfotografie geldt precies hetzelfde. Aan de waterlijn gebeurt het. Daar is de dynamiek het dichtste bij je.
Gebruik een groothoekobjectief
Het ligt dan ook voor de hand om een groothoekobjectief te gebruiken en naar de waterlijn toe te gaan. Geef de voorgrond ruimte in je foto’s. Door de beweging van het water op de voorgrond te benadrukken, geef je veel diepte aan een foto en leidt je de kijker de verte in.
Zo geef je de kijker het gevoel ter plaatse te zijn. Je laat de kracht van de zee zien. Dat is veel moeilijker om over te brengen in een foto als je verder van de waterlijn had afgestaan. Aan de Nederlandse en Belgische kust valt de dynamiek over het algemeen mee. Dat heeft onder andere met de kustbescherming te maken. Maar toch zijn er meer dan voldoende dagen om erop uit te gaan en de dynamiek vast te leggen. In het slechtste geval train je jezelf in de techniek en composities.
Dit is één van de belangrijkste tips. Ben niet bang om natte voeten te krijgen. Dat is niet erg. Dicht bij de waterlijn fotograferen zal je foto’s ten goede komen. Je kunt natuurlijk altijd laarzen aantrekken. Als je dan alsnog natte voeten krijgt, heb je vast gezien dat het veilig kon en was het de foto waard.
Lees de golven
Naast dat je het getij kent, bekijk je ter plaatste eerst de situatie. Neem de tijd om de golven en dynamiek te bekijken. Leer hoe hoog de golven zijn, hoever ze naar je toe komen, hoeveel kracht ze hebben en hoe de grond reageert. Daarna bepaal je pas tot waar je kunt gaan staan.
Tip 3: Gebruik een statief bij kustfotografie
Een stevig statief is essentieel. Er zijn vast situaties te bedenken waarin je zonder kunt. Maar voor kustfotografie is het zoals gezegd essentieel.
De belangrijkste reden om een statief te gebruiken is dat je met langere sluitertijden gaat fotograferen. Je hebt dan een stabiele basis nodig om bewegingsonscherpte te voorkomen. Zelfs een kleine verandering van de sluitertijd kan al een groot verschil in de foto maken.
Als uitgangspunt kun je starten met sluitertijden van een halve seconde of langer. Hoeveel langer – of misschien toch korter – hangt onder andere af van hoe snel het water beweegt, jouw afstand tot het water op de voorgrond en hoe ‘zacht’ je het water wilt hebben. We fotograferen vaak met sluitertijden rond de 2-3 seconden als we dicht bij de actie zijn en de kracht van het water in de voorgrond willen laten zien.
Aanbevolen literatuur
Als je alles wilt weten over het fotograferen met lange sluitertijden, kies dan voor het e-book ‘Fotograferen met filters en lange sluitertijden’. In twee uur tijd ontdek je wat je moet weten. Vervolgens bepaal je zelf wanneer je de nieuwe kennis in de praktijk gaat brengen.
Tip 4: Gebruik filters om met een lange sluitertijd te fotograferen
Als je met verschillende sluitertijden gaat experimenteren merk je al snel dat dit een enorm verschil maakt in je foto’s. Met de kortere sluitertijden – grofweg tot een seconde of 4 – behoud je nog textuur en zijn golven die verder weg zijn herkenbaar. Bij een sluitertijd vanaf 20 seconden of meer wordt het water zachter en vervaagt het. Of het water melkachtig wordt weergegeven is niet alleen afhankelijk van de sluitertijd maar zeker ook van de dynamiek in het water. Een lange sluitertijd betekent niet automatisch dat je een melkachtige zweem in je foto’s vastlegt.
De kortere sluitertijden kun je soms nog bereiken door met een lage ISO-waarde en kleiner diafragma – maar zonder grijsfilter – te fotograferen. In de praktijk zul je meestal een grijsfilter nodig hebben. In het net genoemde e-book ontdek je daar alles over.
Naast het grijsfilter heb je meestal ook een grijs verloopfilter en polarisatiefilter nodig. Wij gebruiken ze 95 van de 100 keer als we aan de kust fotograferen.
Tip 5: Werk met meervoudige belichting
Meervoudige belichting wordt ook wel eens meervoudige opnames genoemd. Dat is iets anders dan bracketing.
Door meervoudige belichting te gebruiken, geef je jezelf meer mogelijkheden. De camera maakt immers – in dit voorbeeld – van dezelfde compositie met dezelfde instellingen meerdere foto’s. Vervolgens kun je kiezen of je de camera de gemaakte foto’s laat samenvoegen of dit zelf doet. Daarvoor heb je dan wel een programma zoals Photoshop nodig omdat je met lagen en maskers moet kunnen werken. In Lightroom kan het nog niet.
Het resultaat is dat het lijkt alsof de foto met een langere sluitertijd is gemaakt. Hier maken we wel eens gebruik van. Je zou er ook nog voor kunnen kiezen om verschillende delen uit verschillende foto’s tot één ‘perfect’ beeld samen te voegen. Van dit laatste hebben we geen voorbeeld. Het maakt ons geen betere fotograaf en vraagt te veel tijd achter de computer.
Waarom we er dan wel voor kiezen om de sluitertijd ‘in camera’te verlengen? Omdat dat hetzelfde effect geeft als het fotograferen met een sterker grijsfilter.
Wil je precies weten hoe dit werkt? Kom dan naar de masterclass kustfotografie.
Tip 6: Bekijk het weer en pas je kleding aan
Zowel in de zomer als winter zien we natuurfotografen koukleumen op het strand. Op een tropisch strand heb je er niet snel last van. Hier in West-Europa ben je ook op dit vlak graag goed voorbereid.
Je wilt het droog en warm houden. Laarzen en een regenbroek zijn dan geen overbodige luxe. Ze beschermen je ook voor een deel tegen de kou. Een muts, sjaal en handschoenen doen de rest.
Bekijk altijd welke gevoelstemperatuur wordt voorspeld voor het moment waarop je gaat fotograferen. Zo kan het in de zomer voorkomen dat het op ons dakterras 30 graden is. Daar staat weinig wind en de zon warmt het terras en de muren op. Aan de kust is het dan bijvoorbeeld rond de zonsondergang 14 graden met een gevoelstemperatuur van 8 graden.
In de praktijk daalt de gevoelstemperatuur in enkele uren met meer dan 20 graden. Een winterjas en muts zijn dan geen overbodige luxe.
En in de winter komt de gevoelstemperatuur vaak onder 0. Zelfs dan hoef je het niet koud te hebben. Je hebt vast ergens een muts, sjaal en handschoenen liggen. Gebruik ze gewoon.
Maak meer foto’s dan je nodig hebt
Een veel gehoorde tip bij landschapsfotografie is dat je het rustiger aan moet doen. Dat je de tijd neemt om een compositie te vinden. En dat je de tijd neemt om je filters nauwkeurig te plaatsen en ervoor te zorgen dat je foto technisch in orde is. En wellicht dat je zelfs wacht totdat de atmosferische omstandigheden optimaal zijn.
Kustfotografie lijkt daar heel veel op maar het is net iets anders. En dat heeft ermee te maken dat door de dynamiek de waterstand steeds verandert. Iedere golf is anders.
Over het algemeen kun je ook verder kijken dan in een landschap. Veranderingen in de lucht zijn dan ook snel zichtbaar.
Jij kunt plannen, bestuderen en kijken wat je wilt. De perfecte golf op het perfecte moment laat zich niet plannen. Maak dus meerdere foto’s. En blijf bijvoorbeeld ook na zonsondergang nog een tijdje. Regelmatig zien we nog prachtige kleuren in de lucht.
Dit betekent niet dat je maar wat lukraak moet knippen en dan hopen dat dé foto erbij zit. Schat de omstandigheden steeds in, pas indien nodig je instellingen aan, verander je positie – het water komt immers op of het gaat af – en leg vast wat de natuur je geeft. Zo voorkom je dat je oneindig veel foto’s maakt die je achteraf allemaal moet bekijken en grotendeels verwijderen.
Bonustip: vergeet je poetsdoekjes niet
Opspattend zeewater of kleine druppeltjes die door de wind op je objectief worden geblazen verpesten de foto. En dan is er ook nog zoiets als regen. Het heeft meestal weinig zin om de druppels achteraf proberen te verwijderen. Zorg ervoor dat je genoeg poetsdoekjes bij je hebt om je objectief schoon te vegen. We zouden bijna zeggen hoe meer, hoe beter.
Voorkom dat je objectief vies wordt. Het beeld wordt wat wazig. Soms ben je bijna net zoveel glazenwasser als fotograaf. Het maakt deel uit van het schoonhouden van de apparatuur, wat weer deel uitmaakt van het verbeteren van de kwaliteit van je foto’s.
Meer lezen over fotograferen aan de kust
Wil je meer lezen over het fotograferen aan de kust? Lees dan de volgende blogs eens:
- High key zonsondergang aan de kust
- Fotograferen van Mosselpalen aan de Opaalkust
- De basis van lange sluitertijd fotografie
Conclusie
Kustfotografie, hoewel verwant aan landschapsfotografie, biedt unieke uitdagingen en dynamiek die essentieel zijn om te begrijpen. Met 7 praktische tips hebben we de sleutels gegeven om grip te krijgen op natuurfotografie aan de kust.
Veiligheid staat voorop, met aandacht voor getijden, golven, en een stevig statief voor langere sluitertijden. En aangepaste kleding is cruciaal voor comfort. Bereid je goed voor, neem ter plaatse de tijd om te fotograferen en ben flexibel naar jezelf toe. In kustfotografie is het de natuur die de regels bepaalt, en jouw vaardigheid om die spontane momenten vast te leggen, maakt het verschil. Kortom, omarm de dynamiek van de kust en maak er je beste kustfoto’s ooit.
workshops
Krijg nieuwe inspiratie in de praktijk en kom naar 1 van onze praktische workshops. Je krijgt 1-op-1 begeleiding en er zijn maximaal 6 deelnemers per begeleidende fotograaf. Voor de workshop krijg je een gids met praktische informatie in het thema van de workshop. En tijdens de workshop krijg je tips, feedback op je foto’s en maken we samen dé foto. Zo krijgt je écht de aandacht die je verdient.
Yvonne en Frank hebben samen al ruim 24 jaar praktijkervaring in het geven van workshops en trainingen in natuurfotografie. We maken er altijd een leuke en leerzame workshop van. Bovendien krijg je na de workshop nog eens 2 uitdagende opdrachten in het thema van de workshop.
Samengevat:
✅ Persoonlijke 1-op-1 begeleiding op locatie
✅ Veel praktische tips en adviezen tijdens de workshop
✅ Feedback op je foto’s tijdens de workshop
✅ Samen dé foto maken
✅ Gratis koffie of thee bij aankomst
✅ Een handige gids in het thema van de workshop
✅Twee uitdagende opdrachten voor na de workshop
Landschap
Kust
Macro
Of bekijk hier de workshops die al in de loop van de komende weken plaatsvinden.
OVER BETERE LANDSCHAPSFOTO
Wij zijn Frank en Yvonne en samen zijn wij Betere Landschapsfoto. Met passie en enthousiasme bieden wij begeleiding aan zowel beginnende als gevorderde fotografen, waarbij we alles verkennen wat er te ontdekken valt op het gebied van macrofotografie, landschapsfotografie en kustfotografie.
We organiseren een breed scala aan workshops, cursussen, coachingstrajecten en inspirerende lezingen in Nederland, België en Noord-Frankrijk.
Zowel grote als kleine landschappen oefenen een sterke aantrekkingskracht op ons uit. Met de juiste – creatieve – technieken zoeken we naar prachtige locaties om sfeervolle beelden vast te leggen. We delen graag onze kennis en ervaring met jou om je te ondersteunen in je fotografische reis. Het geeft ons energie om jou als natuurfotograaf te zien groeien met onze begeleiding.
Heb je nog vragen over dit artikel? Stel ze in de reacties zodat we je kunnen helpen.
Heb je nog vragen over onze workshops? Stel ze via deze pagina.
Download hier ons gratis e-book “Betere foto’s in 9 simpele stappen“.
Of schrijf je hier in voor onze tweewekelijkse mail met tips, inspiratie en aanbiedingen.
Geef een reactie